Како до поефтини кредити

Подолг временски период, банките не го менуваа бизнис моделот и остваруваа високи профити. Сепак, во последниов период овие модели повеќе не се ефикасни во споредба со иновациите од страна на технолошките гиганти и новите небанкарски финансиски компании. Исто така, заради регулаторните промени како што е ПСД 2, банките се соочуваат со предизвици коишто не се мотивирани единствено од промената на навиките и зголемување на очекувања на потрошувачите. Како објаснување, ПСД 2 е директива усвоена од Европскиот парламент која што на техничко ниво има за цел зголемување на конкуренцијата и намалување на трошоците за вршење на плаќања во Европската унија. Дополнително, според податоците на КПМГ, обемот на инвестиции во финтек за 2018 година го достигна својот максимум. За илустрација, вкупните инвестиции во финтек на глобално ниво достигнаа рекордни 111,9 милијарди долари, со склучени 2.196 зделки.

Воведувањето и потенцијално општото прифаќање на новите форми на електронски плаќања, како и нивното користење како чувар на вредност, може фундаментално да влијае како централните банки ги остваруваат целите на монетарната политика. Исто така, доколку дојде до масовна замена на парите со други форми на дигитални валути, тоа може да влијае и на функцијата на централните банки за печатење и дистрибуција на готовина. Интересно е да се спомене дека дел од централните банки ја истражуваат можноста за создавање на сопствена дигитална валута. Некои од овие примери се проектот „Е-крона“ на Шведската централна банка, проектот „Убин“ на монетарните власти на Сингапур и проектот „Џаспер“ на централната банка на Канада.

Во нашата држава 77% полнолетни лица поседуваат сметка во банка, додека 400 илјади лица, односно 23% не поседуваат. Споредбено со државите од регионот, ние сме над просекот, а состојбата е најзагрижувачка во Албанија со само 40%, додека најдобро котира Словенија со 98% полнолетни лица коишто поседуваат сметка во банка. Сепак, постои простор за подобрување за што добар пример се Скандинавските држави каде сите полнолетни лица поседуваат сметка во банка.

Досега, кај нас најзначајни носители на финансиските иновации се банките, особено големите банки кои се лидери во оваа област, преку имплементирање на деловни стратегии прилагодени кон новата дигитална ера на банкарство. Народната банка го истакнува значењето на финансиските иновации за олеснување и поддршка на трговијата, како особено значаен предуслов за одржлив развој на малите и отворени економии. Активностите кои се преземаат се создавање инфраструктура и регулаторна рамка за иновативни платежни услуги, односно подготовката на новиот Закон за платежни услуги и платни системи во рамки на кој се планира примена на директивите на Европската Унија од оваа област. Понатаму, од неодамна е ставена во функција и Е-платформата за комуникација со финтек-секторот, т.н. „Порта за иновации.“ Исто така, Народната банка ја нагласува и потребата за изготвување на развојна стратегија за дигитализација на финансиските услуги. Сите овие заложби и активности се добра вест за граѓаните. Меѓутоа, нивото на пенетрација на финтек компаниите и финансиските иновации се на иклучително ниско ниво во нашата држава. Причини за тоа се големината на пазарот, подготвеноста на потрошувачите за користење на новите дигитални услуги, законската регулатива и слично. Помладите клиенти и оние со технолошки напредни знаења покажуваат поголемо ниво на подготвеност за користење на услуги од небанкарските финансиски институции и технолошките компании. Главни мотиви за користење на овие услуги се пониските трошоци и каматни стапки и 24/7 пристап преку интернет. Плаќањата преку интернет, преносот на средства и девизните дознаки се услуги со најголем потенцијал за развој од страна на финтек компаниите. Довербата, стабилноста и безбедноста се клучните причини поради кои клиентите остануваат лојални на банките.